ਗੁਜਰਾਤ ‘ਚ ਮਿਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗ ‘ਵਾਸੂਕੀ’ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ : ਭਾਰਤ ‘ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨਾਗ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਇਕ ਟਨ ਤੇ 15 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਸੀ

ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੁਨੀਲ ਬਾਜਪਾਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਸੱਪ ਵਾਸੂਕੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਸੱਪ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸੱਪ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 11-15 ਮੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਕੱਛ ‘ਚ 2005 ‘ਚ ਮਿਲੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ, ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੱਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਹਨ। ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਸੂਕੀ ਨਾਗ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲ ਗਏ ਹਨ?

ਰੁੜਕੀ ਆਈਆਈਟੀ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਕੱਛ ਵਿੱਚ 27 ਵੱਡੇ ਫਾਸਿਲ ਲੱਭੇ ਸਨ। ਇਹ ਕੋਲੇ ਦੀ ਖਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਹੁਣ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੱਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਵਾਸੂਕੀ ਇੰਡੀਕਸ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਪਿੱਛੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਹੈ?

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੁਝ ਤੱਥ ਦੱਸੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੁਨੀਲ ਬਾਜਪਾਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਲਪੇਟਿਆ ਸੱਪ ਵਾਸੂਕੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਸੱਪ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸੱਪ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 11-15 ਮੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸੱਪ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਉੱਤਰੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਮੰਥਨ ਅਤੇ ਵਾਸੂਕੀ ਨਾਗ ਨਾਲ ਜੋੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਾਸੁਕੀ ਨਾਮ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਫਾਸਿਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ 6 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗੇ। ਇਹ ਸੱਪ ਦੂਜੇ ਸੱਪਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗੁਪਤ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਸਨ। ਐਨਾਕੌਂਡਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਵਾਸੂਕੀ ਇੰਡੀਕਸ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਚਲਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸਦੇ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।